Aurkezpena
Gelaren isiltasuna gau iluna bezain beldurgarria zen.
Pinotxoren sudurra kale argietako farola luzeak bezain handia zen
Eta zenbat aldiz esan ote zidan alboan egongo zela eta alde egin zuen?
Pinotxoren sudurra kale argietako farola luzeak bezain handia zen
Eta zenbat aldiz esan ote zidan alboan egongo zela eta alde egin zuen?
Joxe Manuel Aguirre
Joxe Manuel Aguirre 1911ean jaio zen Gernikan eta 1984ean 73 urterekin hil zen Gernikan. Ama Euskalduna zen eta aita, berriz, Madrildekoa, txikitatik oso bizitza gogorra izan zuen, zortzi anaia ziren eta bera zen zaharrena, berak eraman behar zuen dirua etxera.
Gernikako Unibertsitatean ikasi zuen ingenieritza eta ikasketak bukatu eta urte batzuetara 25 urterekin Espainiako Gerra Zibilak harrapatu zuen. 1937an Gernikako bonbardeaketa gertatu ondoren familiarekin Madrilera joan zen. Gerrarengaitik familia utzi behar izan zuen eta gerrara joan zen, handik hiru urtera gerra bukatu zen baina ezkerreko besoa galdu zuen.
1942an lan bila Euskal Herrira joan zen eta han Maria Luis Jimenezekin ezkondu zen, Gernikan baserri batean bizi ziren eta handik urte batzuetara bi seme- alaba izan zituen Aitor eta Nerea izenekoak.
1950ean zapata denda bat ireki zuen eta ospe handia eduki zuen. Dendako zapatak eskuz egiten zituen eta larruzkoak ziren, dirudunek bakarrik erosi ahal zuten, dendan zapatak garbitu, distira heman eta denetarik egiten zuen.
1972ean istripu batengaitik andrea hil zitzaion, mendian zebilela labaindu eta buruarekin harri bat jo zuen eta odol galduta hil zen. Asko mindu zuen eta dendan lan egitea utzi zuen eta bere semeari eman zion.
Zaharra zelarik 1978an Manuela Rosasekin ezkondu zen Gernikan, baina bere andreak dirua lapurtu besterik etzion egin eta 1984ean hil zen bihotzekoak emanda.
Joxe Manuel Aguirre 1911ean jaio zen Gernikan eta 1984ean 73 urterekin hil zen Gernikan. Ama Euskalduna zen eta aita, berriz, Madrildekoa, txikitatik oso bizitza gogorra izan zuen, zortzi anaia ziren eta bera zen zaharrena, berak eraman behar zuen dirua etxera.
Gernikako Unibertsitatean ikasi zuen ingenieritza eta ikasketak bukatu eta urte batzuetara 25 urterekin Espainiako Gerra Zibilak harrapatu zuen. 1937an Gernikako bonbardeaketa gertatu ondoren familiarekin Madrilera joan zen. Gerrarengaitik familia utzi behar izan zuen eta gerrara joan zen, handik hiru urtera gerra bukatu zen baina ezkerreko besoa galdu zuen.
1942an lan bila Euskal Herrira joan zen eta han Maria Luis Jimenezekin ezkondu zen, Gernikan baserri batean bizi ziren eta handik urte batzuetara bi seme- alaba izan zituen Aitor eta Nerea izenekoak.
1950ean zapata denda bat ireki zuen eta ospe handia eduki zuen. Dendako zapatak eskuz egiten zituen eta larruzkoak ziren, dirudunek bakarrik erosi ahal zuten, dendan zapatak garbitu, distira heman eta denetarik egiten zuen.
1972ean istripu batengaitik andrea hil zitzaion, mendian zebilela labaindu eta buruarekin harri bat jo zuen eta odol galduta hil zen. Asko mindu zuen eta dendan lan egitea utzi zuen eta bere semeari eman zion.
Zaharra zelarik 1978an Manuela Rosasekin ezkondu zen Gernikan, baina bere andreak dirua lapurtu besterik etzion egin eta 1984ean hil zen bihotzekoak emanda.
ALBISTEAK |
Berria.eus-en argazkia handiagoa da, eta izenburuak beste zer ikusi bat du. Testuan gehiago hartzen da kontuan esan zuena eta berak lortu nahi dituen gauzak, momentuko festan egin zuena baino gehiago. Gauza handiak lortzeko gai dela uste dute.
Argazkia askoz ere txikiagoa da, eta azpi argazkian zerbait idatzirik du. Izenburua luzeagoa eta adierazgarriagoa da. Historia gehiago agertzen da eta momentuko gauza gutxiago. Lehenagoko gauzak ongi azaltzen ditu eta festako gertaera nabarmen asko, ondorengo gauzak ere badaude.
notizia_alexane.ppt | |
File Size: | 560 kb |
File Type: | ppt |
Kriogeniak hotza eta belaunaldi esan nahi du.
Neri etzait oso ideai ona iruditzen, zeba hori ipuinetako kontuak dira eta nik ez dut gauza horietan sinisten.
Ez nahiz pertsonak hizoztearen aldekoa.
Enintzateke prest egongo nire burua hizozteko.
Neri etzait oso ideai ona iruditzen, zeba hori ipuinetako kontuak dira eta nik ez dut gauza horietan sinisten.
Ez nahiz pertsonak hizoztearen aldekoa.
Enintzateke prest egongo nire burua hizozteko.
POEMA
Goizean argia sartzean nire begiak irekitzen, horrelako argi polita sartzean. Hain dago soinu polita txorien kantuak dirudiela eta hori nire iratzargailu ederra. Eskolako bidean bide ederrean hostoak pixkanaka erortzen dabiltza. Eskolako eskaileretan gora, ate berriak irekitzen eta nire bi ezpainak ere barre bat egiten. Klasean sartu eta ikasleak bar-bar bata besteari hitz egiten. Eskolako txirrina, ikasleei esertzeko esaten dion doinua, eta irakasleak boterea hartzen duen unea. Lehenengo klasea, bigarrena, hirugarrena, ikasleok lan orduak bukatzeko gogoa. Seigarren orduko txirrina, ikasle eta irakasle guztioi barre bat ateratzen dion soinua. Eskaileretan behera denak barrez eta jolasean, bata besteari agur esaten. Batzuk bizikletan, besteak oinez eta beste batzuk autobusean baina hala ere pozik eta alai.
ALEGIA
Bazen azpaldi txerri talde bat, denak lanean zebiltzen bat izan ezik, bera beti jan eta jan egoten zer. Beste txerriek ez zuten batere gogoko beraren portaera eta pixkat gogaitzen hasiak ziren. Txerriak berriz, jan eta besteenagandik parre bakarrik egiten zuen eta oso gizena zegoen. Behin nagusia etorri zen eta txerri potoloena eramango zuela esan zuen hiltzera. Orduan enteratu zen bera zela taldeko txerririk gizenena eta damutu egin zen gehiegi jateaz eta ez lanik egiteaz.
Bazen azpaldi txerri talde bat, denak lanean zebiltzen bat izan ezik, bera beti jan eta jan egoten zer. Beste txerriek ez zuten batere gogoko beraren portaera eta pixkat gogaitzen hasiak ziren. Txerriak berriz, jan eta besteenagandik parre bakarrik egiten zuen eta oso gizena zegoen. Behin nagusia etorri zen eta txerri potoloena eramango zuela esan zuen hiltzera. Orduan enteratu zen bera zela taldeko txerririk gizenena eta damutu egin zen gehiegi jateaz eta ez lanik egiteaz.
Alegietan askotan animaliak izaten dira protagonistak, hauek gizakien antzera ibili,hitz egin… egin dezakete. Bukaeran ikaskizun moral bat edukitzen dute.
Alegiak Grezian sortu ziren.
Euskal Herriak Bizenta Mogelek asko landu zituen alegiak.
ERBIA ETA DORTOKA
1 Komunikazio egoera: Testu hau alegiagile batek idatzia da eta irakurleok irakurtzeko dago egina. Euskaraz idatzia da eta papel batean. Alegiaren xede komunikatiboa da “inoiz ez dela esti behar, ezta alperra izan behar”.
2 Gaia: Erbia eta dortokak lasterketa bat egiten dute, erbiak alperra izateagatik galdu egiten du lasterketa.
3 Argumentua: Erbiak dortokari lasterketa bat egiteko proposatzen dio, dortokak baiezkoa erantzuten dio. Lasterketan erbiak segituan aurreratzen dio eta alde handia zeukanez lo egiten du, dortokak gelditu gabe segitzen du korrika eta erbia esnatzean dortokak irabazia du lasterketa.
4 Kanpo egitura: 5 ahapalditan banatuta, 22 lerroz osatua, ez du errimarik eta silaba kopuru desberdina lerro bakoitzean.
5 Barne egitura:
-Sarrera: 1-3 parrafoa, erbia eta dortokak aurkezten ditu eta gero erbiak dortokari lasterketa egiteko proposatzen dio eta dortokak baietz erantzuten dio.
-Garapena: 4 parrafoa, lasterketa gertatzen dena azalzen du, erbia azkarragoa denez tarte handia ateratzen dio, erbiak tartea ikusita lo egitea erabakitzen du.
-Amaiera: 5parrafoa, dortokak gelditu gabe segitzen du korrika, erbia esnatzean dortoka iritsia da hermugara.
EGITURA MOTA: Kronologikoa da, aurrena hasiera kontatzen du eta gero garapena azaldutzen du, azkenik amaiera azaltzen du.
6 Narrazio testuaren elementuak: Ekintzak modu ordentuan daude, ez du denbora esaten, ezta lekua bana esan dezakegu korrika kanpo batean daudela, narratzailea kanpodiegetikoa da eta objetiboa, 3 pertsonan kontatua da, estilo zuzenean idatzia dago, pertsonaiak sinpleak dira, protagonistak dortoka eta erbia dira eta ez dago antagonistarik.
7 Baliabide literarioak:
-Pertsonifikazioa: Bizigabe,animalia edo landareei, pertsonei dagozkion nolakorasunak ematen dizkio.
-Konparazio: Elementu bat antzeko elementu batekin parekatzean sortzen da.
8 Iritzia: Alegia honek esaten digu ez izateko erbia bezalako alperra, gauza asko gal ditzakegulako alperra izateagatik. Eta beste aldetik gauza bat nahi badugu inoiz ez etsitzea dortoka bezala, esfortzu bat eginez edozer lor daiteke.
Alegiak Grezian sortu ziren.
Euskal Herriak Bizenta Mogelek asko landu zituen alegiak.
ERBIA ETA DORTOKA
1 Komunikazio egoera: Testu hau alegiagile batek idatzia da eta irakurleok irakurtzeko dago egina. Euskaraz idatzia da eta papel batean. Alegiaren xede komunikatiboa da “inoiz ez dela esti behar, ezta alperra izan behar”.
2 Gaia: Erbia eta dortokak lasterketa bat egiten dute, erbiak alperra izateagatik galdu egiten du lasterketa.
3 Argumentua: Erbiak dortokari lasterketa bat egiteko proposatzen dio, dortokak baiezkoa erantzuten dio. Lasterketan erbiak segituan aurreratzen dio eta alde handia zeukanez lo egiten du, dortokak gelditu gabe segitzen du korrika eta erbia esnatzean dortokak irabazia du lasterketa.
4 Kanpo egitura: 5 ahapalditan banatuta, 22 lerroz osatua, ez du errimarik eta silaba kopuru desberdina lerro bakoitzean.
5 Barne egitura:
-Sarrera: 1-3 parrafoa, erbia eta dortokak aurkezten ditu eta gero erbiak dortokari lasterketa egiteko proposatzen dio eta dortokak baietz erantzuten dio.
-Garapena: 4 parrafoa, lasterketa gertatzen dena azalzen du, erbia azkarragoa denez tarte handia ateratzen dio, erbiak tartea ikusita lo egitea erabakitzen du.
-Amaiera: 5parrafoa, dortokak gelditu gabe segitzen du korrika, erbia esnatzean dortoka iritsia da hermugara.
EGITURA MOTA: Kronologikoa da, aurrena hasiera kontatzen du eta gero garapena azaldutzen du, azkenik amaiera azaltzen du.
6 Narrazio testuaren elementuak: Ekintzak modu ordentuan daude, ez du denbora esaten, ezta lekua bana esan dezakegu korrika kanpo batean daudela, narratzailea kanpodiegetikoa da eta objetiboa, 3 pertsonan kontatua da, estilo zuzenean idatzia dago, pertsonaiak sinpleak dira, protagonistak dortoka eta erbia dira eta ez dago antagonistarik.
7 Baliabide literarioak:
-Pertsonifikazioa: Bizigabe,animalia edo landareei, pertsonei dagozkion nolakorasunak ematen dizkio.
-Konparazio: Elementu bat antzeko elementu batekin parekatzean sortzen da.
8 Iritzia: Alegia honek esaten digu ez izateko erbia bezalako alperra, gauza asko gal ditzakegulako alperra izateagatik. Eta beste aldetik gauza bat nahi badugu inoiz ez etsitzea dortoka bezala, esfortzu bat eginez edozer lor daiteke.
ALEGIAK
Askotan animaliak protagonista diren historia laburra dira alegiak, beti izaten dute ikaskizun moral bat, gogoetako bidera eramaten duena.
Alegiak prosan edo bertsoan egin daitezke.
Alegiagile garrantzitsuenak: mundu greko eta latinezko ordezkari gisa (Esopo), Araban (Samaniego) eta Frantzian (Fredo), egile hauen alegia asko euskarara egokitu dira.
Egitura erraza eta hizkera zailtasunik gabea dutenez, hizkuntza irakasteko ere erabili izan dira.
ESOPO
Hasieran alegiak ahoz kontatzen ziren, lehen idatzizkoak Grezian eta Erroman agertu ziren k.a 500. urte inguruan. Bizente Mogelek, Esoporen 50 alegia euskaratu zituen.
Esopo k.a VI. mendeko ipuinlari grekoa da. V.mendetik aurrera izan ziren bere alegiak ezagun eta hizkuntza askotara itzuli ziren. Esoporen alegietan animaliak ziren protagonista eta hauek gizakien antzekoak ziren, bukaeran pasadizo moral eta satirikoa zuten.
Bizenta Mogel Elgezabal
1782an jaio zen Azkoitian. Ikasketak egin zituen osabarekin, berak latina eta idazten irakatsi zion.
Euskaraz idatzi zuen lehen emakumetzat hartua izan zen.
Idazlanik ezagunenak: Ipui Onac (1804), Gabonetako Cantia Bizkaitar guztientzat (1819) eta Espaiñano Gotzai-buruaren Artzai idatzia (1820).
BALIABIDEAK
Etopeiak: pertsona baten ohitura eta jardunbide moralen desbribapena adierazten du: izaera,pertsonifikazioa…
Prosopografia: pertsona batean alde fisikoa azaltzea du helburu.
Pertsonifikazioa: gizakien portaera eta ezaugarriak egoztea izaki bizigabe, animali eta kontzeptu abstraktuei.
Askotan animaliak protagonista diren historia laburra dira alegiak, beti izaten dute ikaskizun moral bat, gogoetako bidera eramaten duena.
Alegiak prosan edo bertsoan egin daitezke.
Alegiagile garrantzitsuenak: mundu greko eta latinezko ordezkari gisa (Esopo), Araban (Samaniego) eta Frantzian (Fredo), egile hauen alegia asko euskarara egokitu dira.
Egitura erraza eta hizkera zailtasunik gabea dutenez, hizkuntza irakasteko ere erabili izan dira.
ESOPO
Hasieran alegiak ahoz kontatzen ziren, lehen idatzizkoak Grezian eta Erroman agertu ziren k.a 500. urte inguruan. Bizente Mogelek, Esoporen 50 alegia euskaratu zituen.
Esopo k.a VI. mendeko ipuinlari grekoa da. V.mendetik aurrera izan ziren bere alegiak ezagun eta hizkuntza askotara itzuli ziren. Esoporen alegietan animaliak ziren protagonista eta hauek gizakien antzekoak ziren, bukaeran pasadizo moral eta satirikoa zuten.
Bizenta Mogel Elgezabal
1782an jaio zen Azkoitian. Ikasketak egin zituen osabarekin, berak latina eta idazten irakatsi zion.
Euskaraz idatzi zuen lehen emakumetzat hartua izan zen.
Idazlanik ezagunenak: Ipui Onac (1804), Gabonetako Cantia Bizkaitar guztientzat (1819) eta Espaiñano Gotzai-buruaren Artzai idatzia (1820).
BALIABIDEAK
Etopeiak: pertsona baten ohitura eta jardunbide moralen desbribapena adierazten du: izaera,pertsonifikazioa…
Prosopografia: pertsona batean alde fisikoa azaltzea du helburu.
Pertsonifikazioa: gizakien portaera eta ezaugarriak egoztea izaki bizigabe, animali eta kontzeptu abstraktuei.